Human Factors Actueel
nr. 34; oktober 2017
Programma 2018: ‘Veiligheid door Verantwoordelijkheid en Vertrouwen’
De Human Factors Adviesgroep is er voor elke organisatie die zich wil ontwikkelen door te leren en verbeteren op het gebied van veiligheid, veiligheidscultuur, individuele- en teamontwikkeling. De mens staat daarbij centraal.
Dit passen wij ook op onszelf toe en hierdoor leren we van de activiteiten, feedback en lessen uit onze diverse klantenkring om zo ons product aanbod actueel en interessant te houden. Hieruit is dit programma voor 2018 voortgekomen.
De Human Factors Adviesgroep slaat praktische bruggen tussen kennis en ervaringen uit de luchtvaart en onder meer de zorg- c.q. hulpverleningssector, waterschappen en het meldkamerdomein. Onze drive: minder slachtoffers, minder leed en minder schade als gevolg van menselijk handelen. Met onze producten helpt de Human Factors Adviesgroep organisaties bij bewustwording en ontwikkeling van kennis over human factors in relatie tot het werk van mensen in hun taak en omgeving. Wij maken daarbij gebruik van ervaren trainers en consultants met een achtergrond in de (operationele) zorg- en hulpverleningssector, en combineren dat met ervaringen en kennis uit de luchtvaart. Wij werken vanuit de filosofie van de ‘Just Culture’.
De Human Factors Adviesgroep is een CRKBO geregistreerde instelling, waardoor wij onze opleidingen, workshops en trainingen vrijgesteld van BTW kunnen aanbieden.
Veiligheidsmanagement
In elke organisatie waar mensen werken verlopen er dagelijks zaken niet zoals bedoeld. Dit is geen probleem; wanneer ervan wordt geleerd kan de organisatie er juist zijn voordeel mee doen! De luchtvaart, de petrochemische industrie en High Reliability Organisations, werken al jaren in een Just Culture welke volgens James Reason een atmosfeer van vertrouwen biedt waarin mensen worden aangemoedigd, zelfs beloond, om essentiële veiligheid gerelateerde informatie te verschaffen. In de Just Culture is het ook helder welk gedrag acceptabel is en welk gedrag niet. De Just Culture moedigt mensen aan zich te houden aan adequate regelingen en procedures, bevordert veilige operationele activiteiten en moedigt de ontwikkeling aan van interne evaluatieprogramma’s. De Just Culture heeft zowel met attitudes te maken als met structuur m.b.t. tot zowel het individu als organisaties.
De Just Culture vraagt om volharding en permanente aandacht van hoog tot laag. Voorbeeldfuncties zijn daarbij essentieel alsmede confrontatie met missers (bijvoorbeeld een korte terugval naar de oude cultuur) en aandacht voor de manier waarop daarmee wordt omgegaan. De Just Culture is het fundament voor een adequaat veiligheidsmanagement en -systeem. De Human Factors Adviesgroep biedt organisaties ondersteuning bij de ontwikkeling en invoering van:
- Een Just Culture.
- Effectief Risk- en error management.
- Veiligheids-Management Systemen.
Crew/Team Resource Management
C/TRM is vandaag de dag zo’n breed begrip dat het begrip mogelijk verwatert en de trainingen vergaan tot een item waaraan men ‘moet voldoen’. Dat terwijl het, wanneer goed uitgevoerd, een stevig fundament is voor het veilig uitvoeren van mensenwerk binnen elke organisatie. De Human Factors Adviesgroep biedt daarom geen algemene CRM/TRM trainingen aan, maar heeft flexibele trainingen gemaakt voor crisisteams, beleids- en operationele teams, CoPI/CTPI’s en voor management- en projectteams. Het exacte trainingsprogramma wordt in overleg met de klant op maat gemaakt voor de doelgroep (gebruik makend van de 7-Skills of een andere samenstelling van niet-technische vaardigheden). De volgende werkvormen zijn hierbij mogelijk:
- Workshops (variërend van een half dagdeel tot een dagdeel),
- Trainingen (gesimuleerde luchtverkeersleiding/ATC) op locatie (dagdeel, max. 8 deelnemers),
- Top training (vliegsimulatie én ATC) te Utrecht (twee dagdelen, max. 8 deelnemers).
Single Human Resource Management
(Hoofd) Officieren van Dienst, motoragenten, RWS OvD’s, watersysteembeheerders, motor ambulances, zomaar een greep uit een groep operationele functionarissen/eenheden die er bij nacht en ontij alleen op uit moeten. Op deze functionarissen wordt een grote wissel getrokken, als functionaris maar vooral als mens.
Het alleen aanrijden is risicovoller dan in een team. Beslissingen worden gemaakt door één persoon. Je kan geen vragen stellen aan een collega. Er is geen collega aanwezig die fouten en (een combinatie van) factoren als desoriëntatie, vermoeidheid en uitputting worden op kan merken. Daarnaast speelt ook de invloed van zogenaamde gevaarlijke gedrags-attitudes. Het betreft anti-autoriteitsgevoel, impulsiviteit, gevoel van onaantastbaarheid, machogedrag of de neiging tot terugtrekking/berusting. Iedereen lijdt wel eens in een bepaalde mate, op een 
bepaald moment en in een gegeven situatie aan één van deze gevaarlijke attitudes. In een “single human” situatie is dit extra gevaarlijk omdat interventies en correcties van collega’s ontbreken. Ook de opbouw van situational awareness kan in een single human situatie extra moeilijkheden opleveren. Kennis en bewustwording met betrekking tot al deze verschijnselen en hoe hiermee in de praktijk om te gaan is van essentieel (veiligheids-) belang. Bestaande C/TRM trainingen richten zich op de mens in groepsverband en zijn daarom voor deze doelgroep minder geschikt.
In samenwerking met de vliegschool BluBird Flight Training te Lelystad, heeft de Human Factors Adviesgroep een unieke Single Human Resource Management training ontwikkeld. Dit is een interactieve kennis- en vaardigheidstraining met behulp van een full motion vliegsimulator, verkeersleiding en een e-learning programma.
Individueel Management
Functionarissen die de randvoorwaarden moeten scheppen voor veilig en effectief optreden zijn essentieel binnen een organisatie. Deze verdienen dan ook extra aandacht, op maat gemaakt voor de specifieke functie. Hiervoor biedt de Human Factors Adviesgroep een aantal interessante opleidingen en trainingen:
- Workshop Human performance & limitations (de sterke en zwakke punten van de mens).
- Training waarnemen en feedback geven.
- Op Human Factors gerichte train-de-trainer opleiding.
- Training VMS/incident-onderzoeker.
Een bijzondere ontwikkeling is de CPP. De CPP (Checklist Personal Profile) brengt op een integere wijze uw competenties in beeld. Ervaringen met dit instrument zijn zeer positief. De resultaten van dit instrument kunnen worden ingezet voor zuiver maatwerk binnen opleidingen en trainingen en voor POP-trajecten.
Onderzoek, secundaire analyse en evaluatie
Eerder in deze nieuwsbrief vermeldden we al de voordelen van het leren van fouten en incidenten. Dit bewijst zich het best in de praktijk. Onder het motto: ‘Van constateren naar verklaren, van verklaren naar inzicht en van inzicht naar leren’, verrichten consultants van de Human Factors Adviesgroep primair onderzoek en secundaire analyse naar incidenten, ongevallen en evaluaties van oefeningen. We kijken hiermee vanuit de Just Culture: De focus is niet ‘wie het heeft gedaan’ maar over ‘wat moet er gebeuren om herhaling te voorkomen’. Dus ‘Vermijdbaar’ in plaats van ‘Verwijtbaar’. De resultaten van onze analyse tonen de kracht van deze manier van werken.
Consultancy
“Wij zijn een lerende organisatie” of “Wij willen ons ontwikkelen naar een lerende organisatie” zijn ambities die geregeld worden gehoord. De praktijk blijkt vaak weerbarstig. De ontwikkeling naar een lerende organisatie of borging van een lerende organisatie vereist in de meeste gevallen een cultuuromslag. Een cultuuromslag die zich binnen de luchtvaartsector de afgelopen decennia succesvol heeft voltrokken. De Human Factors Adviesgroep kan u, op basis van haar kennis en ervaring, adviseren en begeleiden bij het opbouwen en onderhouden van een lerende organisatie.
De Human Factors Adviesgroep
De Human Factors Adviesgroep nodigt u van harte uit om vrijblijvend contact met ons op te nemen of eens een bezoek te brengen aan onze website, al waar u meer informatie vindt over onze producten.